Dân ca quan họ đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo tồn và phát triển. Dọc theo dòng sông Cầu, những làng quan họ dần hình thành, phát triển, chẳng biết từ bao giờ, quan họ đã trở thành nếp sống, thành truyền thống văn hóa của những ngôi làng này.
Không chỉ tại Bắc Ninh, Bắc Giang cũng có nhiều làng quan họ từ xa xưa. Những người dân nơi đây có tình yêu tha thiết với những làn điệu quan họ. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về những Làng quan họ Bắc Giang nổi tiếng qua bài viết sau đây nhé.
Mục Lục
Tìm hiểu khái quát về làng quan họ Bắc Giang
Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều loại nhạc mới hình thành, phát triển và được nhiều bạn trẻ nước ta yêu thích. Những dọc theo dòng Cầu, quan họ vẫn là loại hình nghệ thuật được nhiều người dân yêu thích. Nhiều người thường lầm tưởng rằng quan họ là của Bắc Ninh, nhưng trên thực tế, đây là di sản văn hóa chung của cả tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang.
Ông Vũ Hồng Bàng, Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh Bắc Giang cho biết, trong số 49 làng quan họ cổ đã được công nhận từ những năm 1969 – 1971 ở cả bờ bắc và bờ nam sông Cầu, Bắc Giang có năm làng quan họ là là làng Hữu Nghi, làng Giá Sơn, làng Nội Ninh, làng Mai Vũ thuộc xã Ninh Sơn và làng Sen Hồ thuộc thị trấn Nếnh.
Trải qua nhiều năm, những làng quan họ Bắc Giang vẫn tồn tại và phát triển, đem lại nhiều giá trị về văn hóa và lịch sử, là nơi lưu giữ nhiều bài quan họ cổ. Đây cũng là nơi nhiều nghệ nhân hát quan họ sinh sống. Công tác giữ gìn và phát triển quan họ Bắc Giang, Bắc Ninh đã được thực hiện từ nhiều năm trước giúp gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể này.
Những làng quan họ Bắc Giang nổi tiếng
Làng quan họ Hữu Nghi
Làng quan họ Hữu Nghi thuộc xã Ninh Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Làng có truyền thống quan họ từ lâu đời. Đến nay, nhiều gia đình trong làng vẫn đang tiếp tục truyền dạy những làn điệu quan họ cho các thế hệ sau.
Đặc biệt, làng còn có câu lạc bộ hát quan họ truyền thống. Câu lạc bộ này được thành lập từ năm 1995. Đến nay, nó đã tập hợp và thu hút những thành viên ở nhiều lứa tuổi khác nhau tham gia. Sau khi quan họ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại, câu lạc bộ đã thu hút ngày càng nhiều thành viên tham gia. Mỗi tháng, câu lạc bộ quan họ Bắc Giang này đều tổ chức sinh hoạt đều đặn. Trong những buổi sinh hoạt ấy, các thành viên cùng nhau ngân nga những bài hát quan họ cổ, cùng tập luyện những bài hát mới và cùng truyền dạy cho những thế hệ kế cận.
Làng quan họ Sen Hồ Bắc Giang
Làng quan họ Sen Hồ là một trong những làng quan họ Bắc Giang có từ xưa. Nơi đây là làng cổ có đủ các thiết chế văn hóa truyền thống như đình, chùa và cả lễ hội đình Sen Hồ vào dịp đầu xuân. Chính điều này đã tạo không gian để sinh hoạt và phát triển Quan họ. Cũng vì lý do này, hát Quan họ đã là nét văn hóa ở Sen Hồ từ rất sớm.
Các thế hệ trước tại làng còn lập bọn, lập nhóm Quan họ và còn đi hát tại các hội ở Hữu Lân, Giá Sơn, Nội Ninh hay Trung Đồng. Có những năm các liền anh, liền chị Quan họ ở Trung Đồng, Mật Ninh về hát đối với liền anh, liền chị Sen Hồ suốt 3 đêm vẫn chưa hết lời đối đáp.
Hiện nay, làng quan họ Sen Hồ đã thành lập Câu lạc bộ Quan họ giúp tập hợp những người yêu thích dân ca Quan họ cùng ngân nga những câu hát, tìm hiểu và tập hợp những câu quan họ cổ. Câu lạc bộ đã duy trì thường xuyên và họa động tích cực.
Làng quan họ Giá Sơn
Một trong những làng quan họ Bắc Giang nổi tiếng khác là làng quan họ Giá Sơn tại Bắc Giang. Được công nhận là làng quan họ từ rất sớm, từ những năm 1969 – 1971, đến nay, làng quan họ vẫn giữ nguyên những giá trị văn hóa. Những nghệ nhân trong làng vẫn tiếp tục sưu tập, truyền bá những làn điệu quan họ từ xưa đến nay cho thế hệ con cháu trong nhà.
Cũng giống như những làng quan họ khác, làng quan họ Giá Sơn cũng đã thành lập câu lạc bộ hát quan họ. Câu lạc Bộ này là không gian sinh hoạt cho những người yêu thích, đam mê hát quan họ trong làng. Sau những ngày làm việc vất vả, những người dân nơi đây lại khoác lên mình chiếc áo tứ thân, trở thành những liền anh, liền chị, cùng nhau hát những làn điệu quan họ ngọt ngào.
Làng Quan họ Nội Ninh tại Bắc Giang
Vào những ngày đầu xuân, làng quan họ lại tưng bừng mở hội, tổ chức nào là hội đền, hội chùa, hội chạ… Đây cũng là dịp các liền anh, liền chị trong làng trổ tài ca hát. Dù đã có nhiều năm lịch sử, dù có nhiều dòng nhạc mới du nhập và phát triển tại đất nước ta nhưng những người dân, đặc biệt là những nghệ nhân trong làng quan họ Nội Ninh tại Bắc Giang vẫn có tình yêu cháy bỏng với những làn điệu quan họ này.
Họ luôn giữ gìn, truyền bá lại cho những thế hệ sau nét văn hóa, nét truyền thống quan họ tại làng. Cũng vì thế, hiện nay, tại làng Nội Ninh ngày càng có nhiều người trẻ yêu thích và hát quan họ.
Làng quan họ Mai Vũ
Theo các cụ trong làng, ngày xưa sinh hoạt quan họ tại làng Mai Vũ thường diễn ra vào tháng Giêng và tháng 8 âm lịch hàng năm, và những dịp các làng có hội lệ. Không chỉ hát với các làng trong xã, trong huyện, những liền anh, liền chị quan họ tại Mai Vũ còn thường lội qua sông đi hát ở nhiều nơi trong tỉnh. Mỗi khi làng mở hội, các quan họ ở các làng khác cũng về đây để hát giao lưu.
Đến nay, làng quan họ Mai Vũ cùng câu lạc bộ Quan họ tại làng đã tiếp tục kế thừa và phát triển những bài hát quan họ từ xa xưa và tổ chức sinh hoạt quan họ đều đặn. Vào những dịp lễ hội, hay những buổi sinh hoạt, những người trẻ trong làng lại được tìm hiểu thêm nhiều bài hát quan họ, giúp tình yêu với quan họ ngày càng sâu sắc hơn.
Kết Luận
Trên đây là một số thông tin về quan họ Bắc Giang và những làng quan họ nổi tiếng, có từ lâu đời trên vùng đất này. Hiện nay, quan họ vẫn đang được bảo tồn và phát triển, đặc biệt tại Bắc Ninh, Bắc Giang,. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về di sản văn hóa phi vật thể này.